Met deze vraag ging Dam Jaarsma als kleuter rond 1918 langs de deuren. Maar hij was niet op zoek naar roddels, maar naar ansichtkaarten: plaatjes. Gezien de enorme verzameling die Jaarsma bij elkaar heeft gebedeld, moet hij nogal vertederend zijn overgekomen en heel wat plaatjes hebben losgeweekt.
Voor de praatjes kreeg hij later toch ook belangstelling: hij verzamelde 16.758 volksverhalen voor het Meertensinstituut.
Jaarsma beperkte zich niet tot ansichtkaarten: er zijn zo'n 400 centsprenten, nieuwjaarswensen en opticaprenten, waarvan veel uit de 18e eeuw.
Hij had een goed oog voor voorwerpen die door de tijd buiten gebruik raakten: want wie weet nog wat een evenveeltjespan is? Het is een aardewerken koekjesvorm: als een kind dan heel moeizaam het grootste probeerde uit te zoeken, werd er gezegd: "Maakt niet uit, ze zijn allemaal evenveel."
En met de opkomst van de zuivelfabrieken raakten ook de botervormen en –stempels buiten gebruik. Veel daarvan is natuurlijk in kachels beland, maar Jaarsma zag het belang van bewaren in.

Dat geldt ook voor de breischedes, een handig hulpje bij het breien dat de vrouw, maar ook de lopende schaapherder gebruikte om makkelijk een hand vrij te hebben. Er zijn fraaie zilveren exemplaren, maar ook heel eenvoudig van gedraaid hout, gesneden been of leer met strootjes erin.
Het ging Jaarsma niet om de financiële waarde, maar om het behoud van volkskunst en -cultuur.
Ook textiel had zijn interesse: er zijn merk-, stop- en naailappen en de schaalmodellen die de meisjes op school moesten maken waren volledige kledingstukken op poppenformaat met alle technieken die daarbij hoorden. Er zijn meterslange breilappen met verschillende patroontjes en natuurlijk de kousen met stop- en maasoefeningen.
Het is bekend dat Jaarsma een uitgebreide bibliotheek bezat, maar minder dat hij ook zo'n 200 oude almanakken, vanaf 1773, bewaarde. Omdat een almanak een handboek voor het komende jaar was, geeft het een aardig historisch beeld van wat mensen in het dagelijks leven belangrijk leken te vinden: weersvoorspellingen, jaarmarkten, dienstregelingen, agrarische informatie en astronomische voorspellingen. Een almanak voor 1828 beschrijft nog openings- en sluitingstijden van een stadspoort en een werkje uit 1868 geeft de dienstregeling van de trein van Harlingen naar Groningen. Met de aanwijzing dat men zich een kwartier voor vertrek op het perron dient te bevinden...
Van zo'n twintig exemplaren zijn de astronomische berekeningen uitgevoerd door Elte Martens Beima (1801-1873) uit Eastermar.

Uit bovenstaande blijkt wel dat er over Dam Jaarsma veel te vertellen is. We willen daarom in 2014 op meerdere plekken een tentoonstelling maken over Dam Jaarsma en objecten uit de verzamelingen van Jaarsma. We hopen daarover een volgende keer meer te kunnen berichten. Hiernaast zijn we volop bezig met het aanvragen van fondsen. Onze eerste aanvraag is de deur uit, we hebben hier héél veel van geleerd!
En we toeren langs diverse instanties, overheden en evenementen (zoals bijvoorbeeld de Open dag van het Griene Nêst; bedankt froulju - Anna, Loltsje, Martsje, Betty - en Gosse!) met het boek Mearkes út 'e Wâlden, sammele troch Dam Jaarsma. We moeten 400 voorintekeningen hebben vóórdat het boek uitgegeven kan gaan worden. De huidige stand op 1 oktober is 150 stuks.

Geen praatjes maar daden.
Zoals u uit bovenstaande zult begrijpen, we hebben op diverse momenten vrijwilligers nodig om woorden om te zetten in daden. Wilt u ons vrijwilligersteam versterken of wilt u weten over wat voor activiteiten dat dan gaat? Mail: damjaarsma100@eastermar.nl. Bent u nog vergeten om in te schrijven op de voorintekening? www.damjaarsma.nl zie onder boek - voorintekening, of mail damjaarsma100@eastermar.nl

We zijn heel blij te kunnen melden dat ons bestuur is uitgebreid met Sharon van Beek-Koopmans. Omdat Sharon ons meerdere keren heel goed ondersteund had, was het duidelijk dat zij als bewoonster van het Dam Jaarsma Hûs veel belangstelling heeft voor Dam Jaarsma en het project 100 jaar Dam Jaarsma. Bovendien beschikt zij over talenten die ons prima aanvullen. Vandaar dat wij met veel plezier Sharon aan u voorstellen als lid van het bestuur van Stichting 100 jaar Dam Jaarsma.

Namens het bestuur 100 jaar Dam Jaarsma en Margreet Eversen, conservator Dam Jaarsma

 

Ander nieuws van st. Dam Jaarsma: